Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından enflasyon rakamları yayınlandı. Eylül ayında Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) bir önceki aya göre yüzde 3,23 artış gösterirken, Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) ise yüzde 2,52 oranında bir artış yaşandı. Bu veriler ışığında, yıllık enflasyon tüketici fiyatlarında yüzde 33,29, üretici fiyatlarında ise yüzde 26,59 seviyelerinde kaydedildi.
Yıllık Enflasyon Oranındaki Değişim
Yİ-ÜFE'de 2024 yılının Aralık ayına göre artış oranı yüzde 23,66 olurken, geçen yılın eylül ayı ile karşılaştırıldığında yüzde 26,59 artış kaydedildi. 2024 yılının Mayıs ayında yüzde 75,45 ile zirve yapan yıllık enflasyon oranı, Ağustos ayında yüzde 32,95'e düşmüşken, Eylül’de yine yükselişe geçerek yüzde 33,29 olarak ölçüldü. Bu artışlar, ekonomik poliçelerin etkililiği ve piyasa dinamiklerinden kaynaklı olarak dikkatle izleniyor.
Eylül ayı enflasyon verilerinin açıklanmasıyla birlikte, kira artış oranı da netlik kazandı. Ekim ayında ev ve iş yerleri için uygulanacak kira artış oranı yüzde 38,36 olarak belirlendi. Bu oran, kiracılar ve ev sahipleri arasında gelecekteki müzakerelerin temelini oluşturacak bir etken haline gelecek. Kira düzenlemeleri, enflasyon oranıyla paralel bir şekilde yükselmeye devam ediyor ve bu durum, konut piyasası üzerinde etki yapıyor.
Eğitim Harcamalarında Dikkat Çeken Artış
Eylül ayında, yıllık bazda en az artış gösteren kategorilerden biri giyim ve ayakkabı olurken, en yüksek artış ise eğitim alanında gerçekleşti ve bu oran yüzde 66,1 olarak belirlendi. Eğitim sektöründeki bu yükseliş, hem bireylerin hem de ailelerin eğitim masraflarını artırarak ekonomik yük getirdi. Diğer önemli harcama gruplarının yıllık değişimlerine bakıldığında, gıda ve alkolsüz içeceklerde yüzde 36,06, ulaştırmada yüzde 25,3 ve konut harcamalarında yüzde 51,36 artış söz konusu oldu.
Sanayi verilerine göre, madencilik ve taş ocakçılığında yıllık artış yüzde 28,73, imalat sanayisinde yüzde 26,63, elektrik ve gaz üretimi ile dağıtımında yüzde 23,81, su temininde ise yüzde 55,03 oranında artışlar kaydedildi. Bu veriler, sanayi sektörünün genel ekonomik trendler içindeki durumunu gösteriyor. Ana sanayi gruplarındaki yıllık değişimlere bakıldığında, ara mallarında yüzde 22,27, dayanıklı tüketim mallarında yüzde 31,62, dayanıksız tüketim mallarında yüzde 33,21, enerji sektöründe ise yüzde 25,17 artışlar görüldü. Bu ilerlemeler, üretim maliyetlerinin ve piyasa fiyatlarının artmasına neden oluyor.
Aylık Temel Değişim Verileri
Sanayi sektöründeki aylık değişimlerde ise madencilik ve taş ocakçılığında yüzde 2,72, imalatta yüzde 2,79 ve su temininde yüzde 1,74 artış gözlemlenirken, elektrik ve gaz üretiminde yüzde 0,05'lik bir azalma yaşandı. Aylık bazda ana sanayi gruplarına bakıldığında, ara mallarında yüzde 1,48, dayanıklı tüketim grubunda yüzde 2,8, dayanıksız tüketim mallarında yüzde 5,07, enerji sektöründe yüzde 0,78 ve sermaye mallarında yüzde 1,9'luk artışlar gözlemlendi. Bu rakamlar, sanayi sektörünün değişkenlik gösteren talep ve maliyetler karşısındaki direncini ortaya koyuyor.
Tüketici fiyatları üzerinde yapılan araştırmalar, eylülde birçok ürünün fiyatlarında önemli değişiklikler yaşandığını göstermektedir. Bu dönemde üniversite eğitimine ilişkin giderlerde en yüksek artış kaydedilirken, hava yolu taşımacılığı alanında ise dikkat çekici bir fiyat düşüşü gözlemlenmiştir. Havayolu ile yolcu taşıma hizmetleri, eylülde yüzde 17,29 oranında ucuzlaması ile en fazla fiyat gerilemesi yaşanan alan olarak belirlendi.
Fiyat Artışları ve Düşüşleri
Son dönemde yapılan incelemelere göre, eylül ayında en fazla fiyat artışı gösteren ürünler arasında yüzde 61,67 ile eğitim oldukça dikkat çekiyor. Eğitim hizmetlerinin ardından, konaklama sektöründe öğrenci yurtları da yüksek bir artış göstererek yüzde 36,62'lik bir fiyat artışına sahip olmuştur. Ayrıca, gıda ürünleri arasında yumurta, yüzde 19,84'lük bir artış ile en çok yükselen diğer ürünler arasında yer alıyor.
Eylülde, taze balık, şehir içi otobüs taşımacılığı ve sebze fiyatları gibi birçok ürün, belirgin artışlar göstermiştir. Taze balık fiyatları yüzde 19,16 oranında, otobüs ile şehir içi yolcu taşımacılığı yüzde 13,45 oranında, taze sebzeler (patates hariç) yüzde 11,95, tavuk eti de yüzde 11,82 oranında zamlanmıştır. Bu artışlar, gıda ve ulaşım maliyetlerinde kayda değer bir yükseliş anlamına geliyor.
Havayolu Sektöründeki Düşüşler
Özellikle havayolu taşımacılığı sektöründe yaşanan fiyat düşüşü, sektörün dinamikleri açısından önemli bir gösterge. Geçtiğimiz ay, bu alandaki fiyatlar yüzde 17,29 oranında gerileyerek mevcut durumun etkili olduğunu ortaya koymaktadır. Bu düşüş, seyahat planlayan tüketiciler için olumlu bir gelişme olarak değerlendiriliyor ve havayolu firmalarının rekabet ortamında verdikleri fiyat savaşlarının bir sonucu olarak yorumlanıyor.
