Türkiye’de uygulanan sıkı para politikası kredi maliyetlerini artırsa da, reel sektörün vade tercihlerinde önemli bir dönüşüm yaşanıyor. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre, kısa vadeli Türk lirası (TL) taksitli ticari kredilerin payı son iki yılda istikrarlı şekilde gerilerken, orta ve uzun vadeli kredilerin payı belirgin şekilde arttı.
Haziran 2023’te kısa vadeli kredilerin toplam içindeki payı yüzde 29,7 iken, 2024 Ocak ayında bu oran yüzde 23,0’e geriledi. 2025 Ağustos verilerine göre ise oran yüzde 21,7 ile son yılların en düşük seviyesine indi. Böylece, Haziran 2023’ten bu yana kısa vadeli kredilerin payında 8 puanı aşan düşüş yaşandı. Aynı dönemde orta ve uzun vadeli kredilerin payı yüzde 70,2’den yüzde 78,3’e yükseldi.
Bankacılık sektörü kaynakları, 24 ay vadeli ticari kredilerde faiz oranlarının yüzde 34-37 aralığında seyrettiğini, 1 yıl üzeri vadelerde ise faizlerin yüzde 38-42 arasında değiştiğini aktarıyor. Buna karşın borçlu cari hesaplarda faizler yüzde 42’den başlayarak 47’ye kadar yükseliyor.
Enflasyon Beklentilerindeki İyileşme Belirleyici Oldu
Merkez Bankası’nın yayımladığı finansal istikrar raporuna göre, enflasyon beklentilerindeki düşüş ve fonlama maliyetlerindeki iyileşme beklentisi, bankaların uzun vadeli ve sabit faizli kredi verme iştahını artırdı. Raporda, sabit faizli TL ticari kredilerin ortalama vadesinin artış eğiliminde olduğu özellikle vurgulandı.
Merkez Bankası beklenti anketine göre piyasanın bu yıl sonu için enflasyon beklentisi yüzde 29,9, 12 ay sonrası için yüzde 22,2, 24 ay sonrası için ise yüzde 16,8 seviyesinde. Politika faizi beklentileri ise bu yıl sonu için yüzde 36,1, gelecek yıl için yüzde 27,3 olarak öngörülüyor. Enflasyon beklentilerindeki iyileşme, reel sektörün de kısa vadeden ziyade uzun vadeli kredilere yönelmesinde etkili oluyor.
Ticari Kredilerde Yavaşlama, Tüketici Kredilerinde Hızlı Büyüme
Her ne kadar vade yapısında uzama eğilimi olsa da, ticari kredilerin büyüme hızında yavaşlama dikkat çekiyor. 19 Eylül ile biten haftada ticari kredilerde yıllıklandırılmış kur etkisinden arındırılmış büyüme oranı yüzde 20,4’e gerilerken, mart ayında bu oran yüzde 35 seviyesine yaklaşmıştı. Toplam kredi büyüme hızı yüzde 29,2 ile yüzde 30’un altında kaldı.
Buna karşılık tüketici kredilerinde hareketlilik sürüyor. Eğitim dönemi harcamalarının da etkisiyle, tüketici kredilerinde büyüme hızı eylül boyunca yüzde 40’ın üzerinde seyretti. Bankacılık sektörü uzmanlarına göre, ticari kredilerde uzun vadeye kayış sürerken, tüketici kredilerindeki güçlü büyüme toplam kredi hacmini ayakta tutuyor.
Sonuç olarak, sıkı para politikasının etkisiyle reel sektörün kredi kullanım alışkanlıklarında önemli bir dönüşüm yaşanıyor. Kısa vadeliden orta ve uzun vadeye doğru kayışın, enflasyon beklentilerindeki düşüşle birlikte daha da hızlanması bekleniyor.
